Perkembangan Tamadun Islam (Perbandaran Zaman ‘Abbasi)

Nota ini mengambil faedah daripada pengajian sarjanamuda pengajian Islam UKM.

Perkembangan Tamadun Islam (Perbandaran Zaman ‘Abbasi)

Kerajaan ‘Abbasiyyah

Perkataan ‘Abbasiyyah dinisbahkan kepada al-‘Abbas bin ‘Abd al-Muttalib (bapa saudara Rasulullah sebelah ayah).

Namun beliau tidak termasuk di kalangan golongan awal yang menerima Islam.

Beliau menjadi pakar rujuk dalam soal agama dan ‘ulum al-Qur’anTempoh pemerintahan 132-656H @ 750-1258M, hampir lima abad; 37 orang khalifah

Kerajaan ini ditubuhkan menerusi Revolusi ‘Abbasiyyah

Kerajaan ini dibahagikan kepada dua oleh sejarawan Muslim:

–‘Abbasiyyah Pertama

Bermula daripada Khalifah pertama, al-Saffah hingga Khalifah ke-9, al-Wathiq

–‘Abbasiyyah Kedua

Bermula daripada Khalifah ke-10, al-Mutawakkil hingga kejatuhan Baghdad di tangan tentera Monggol (656H/1258M)

Pengaruh Turki

Golongan Buwayh

Golongan Saljuq

PENCAPAIAN TAMADUN

Pembinaan bandar-bandar yang maju seperti:

Kota Baghdad (al-Mansur)

·       Kedudukan yang strategik

·       Diapit oleh dua sungai, Tigris dan Euphrates

·       Dataran yang cantik, subur dan cuaca yang sederhana

·       Jawatankuasa khas ditubuhkan untuk pengurusan pembinaan, pelan induk, arkitek & pekerja binaan

·       Nama lain: madinat al-salam, madinat al-mansur, the round city

Kota al-Rusafah (al-Mansur)

·       Dihadiahkan kepada anaknya, al-Mahdi

·       Terletak bertentangan dengan kota Baghdad

·       Dipenuhi dengan tentera al-Mahdi

·       Lambang keagungan: Masjid Rusafah, Qasr al-Mahdi, maydan al-Mahdi, bustan al-Hafs & makam orang kenamaan

·       Akhirnya bercantum dengan Baghdad

Kota Samarra’ (al-Mu’tasim)

·       Kota terbesar zaman ‘Abbasiyyah

·       Pusat pentadbiran yang baru

·       Asal: surur man ra’a

·       Membina pelbagai bangunan: masjid, istana, bangunan kerajaan, penempatan tentera, premis perniagaan & penempatan awam

·       Seni bina agung: Qasr al-Jawsaq al-Khaqani & Masjid Jamik Samarra’

·       Majoriti penduduk ialah orang Turki

Institusi al-wizarah

–wazir al-wuzara’

–wizarat al-tafwid: menentukan polisi

–wizarat al-tanfidh: bidang eksekutif

Jabatan al-Hajib

Penubuhan al-Dawawin

–Diwan al-Jund

–Diwan al-Kharaj

Pendidikan dan perkembangan ilmu pengetahuan yang cemerlang (agama & sains)

IPT seperti al-Azhar, al-Nizamiyyah dan al-Mustansiriyyah

Tokoh tamadun: Malik b. Anas, al-Tabari, Yaqut al-Hamawi, Imam Abu Hanifah & al-Shafi‘i

Kerajaan ‘Abbasiyyah terbahagi kepada dua zaman

Pencapaian tamadun zaman ini mencakupi pelbagai bidang

Lahir tokoh-tokoh ternama dalam dunia yang turut melahirkan pelbagai ilmu